Opština Trasmoz u provinciji Saragosa ima svoju jedinstvenu priču. Katolička crkva je odlučila da ga ekskomunicira i proglasi prokletim zajedno sa njegovim stanovnicima. Običaji stanovnika ovog sela kao i njihova opčinjenost magijom, čarobnjaštvom i paganstvom tokom srednjeg veka, doveli su do činjenice da postanu glavna meta napada sveštenstva i Katoličke crkve. I dan danas, jedino Papa može da opovrgne ovu odluku i ukine proklestvo.
Prema legendama tog kraja, veštice su se okupljale i nalazile utočište u ovom selu, kao beg od osude spaljivanja, jer je u to vreme Crkva nalagala da se spale svi oni koji nisu priznavali katoličku veru i povinovali se njenim moralima. Priča se da su u Trasmozu sprovođeni razni paganski rituali, veštičarenja i prinošenje žrtava.
Godine 1511, opat Manastira Veruela je odlučio da se ovakvo ponašanje više ne može tolerisati, i nakon pobune stanovnika koji nisu želeli da se potčine vladavini Crkve, bacio je prokletsvo na ovo selo, i na ulazu u grad je stavljen veliki krst sa crnim velom kao simbol tog prokletstva. Na ovaj način, selo Trasmoz je postalo jedino prokleto selo na svetu, koje i dan danas nosi taj simbol.
ŠTA SE KRIJE IZA OVIH LEGENDI?
Kruže priče da prava istina o izopštenju i prokletstvu ovog sela, leži u činjenici da Trasmoz nije hteo da se podvrgne crkvi i da su stoga izmišljene priče o veštičarenju, i da se navodni zvuk lonaca i šerpi is Zamka nije odnosio na pravljenje napitaka i veštičarenje, već se radilo o proizvodnji lažnih kovanica koje je kasnije to stanovništvo nelegalno koristilo. Upravo zbog ovih činjenica, došlo je do ekskomunikacije sela pod nalogom Pape.
U srednjem veku, selo Trasmoz je bilo jedino koje se protivilo uticaju i potčinjavanju Katoličke crkve, dok su sva 
okolna sela zavisila od morala i načela koja je propagirao Manastir Veruela (el Monasterio de Veruela) čije je sedište bilo u podnožju planine Monkajo (Moncayo). Trasmoz je bio gotovo anarhični grad, potpuno nezavisan od ostalih sela, naročito po pitanju snabdevanja vodom (imali su svoj sopstveni izvor). Dodeljena su im čak i veća prava od strane Španske Krune, pa su se s toga usudili i da proizvode svoje sopstvene kovanice u Zamku sela. Selo Trasmoz je imalo tu moć da spreči Manastir Veruela da uspostavi potpunu kontrolu nad njim, što nije bio slučaj sa ostalim selima u okolini. Zbog toga je doneta odluka od strane crkve u XIII veku da se selo ekskomunicira od ostatka sveta, a početkom XVI veka je proglašeno prokletim.
TRASMOZ – TURISTIČKA ATRAKCIJA DANAŠNJICE
Bez obzira što se do danas ni jedan Papa nije usudio da skine bačeno prokletsvo na ovo selo, ono i dalje živi, iako sa malim brojem stanovnika (manje od 100), svakodnevno se obavljaju uobičajene aktivnosti i verski rituali, a najbitnija je činjenica da ono predstavlja jednu od značajnih turističkih atrakcija.
Štaviše, postojeće legende, svake godine privlače na hiljade turista u ovo mesto koje pripada provinciji Saragosa. U Trasmozu čak postoji i muzej posvećen čarobnjaštvu, i svake godine sa dolaskom leta održava se sajam posvećen vešticama, magiji i lekovitom bilju koji privlači stotine posetilaca u grad.
Autor teksta : prof. španskog jezika Marija Jevtić
